کد مطلب:17203 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » احكام

آيا آيات ابتدايي سوره عبس با عصمت رسول الله « ص » منافات ندارد ؟

در آيات ابتدايي سوره عبس چنين آمده است : « عبس و تولي ان جاءه الاعمي ، و ما يدريك لعله يزكيّ و يذّكر فتنفعه الذكري . اما من استغني مانت له تصدي . و ما عليك الايزكيّ و اما من جاءك يسعي و هو يخشي . فانت عنه تلهّي ؛ چهره درهم كشيد و روي نگردانيد . كه چرا آن كور نزد وي آمد . توجه داني شايد او در پي تزكيه شدن باشد . و يا در برخورد ناگهان متذكر شده ، در پي تزكيه شدن باشد . اما آنكه توانگري اش را به رخ مردم مي كشد تو به او روي خوش نشان مي دهي فكر مي كني اگر هم پاك شود ، مسؤول نيستي . و اما آنكه شتابان نزد تو آمده . در حالي كه از خدا مي ترسد . تو از او تغافل مي كني » .
{P - سوره عبس ، آيات 1تا10 . P}
برخي گفته اند كه اين آيات در باره عبدالله بن ام مكتوم ، كه فردي نابينا و فقير بوده ، نازل شده است و جريان چنين بوده كه وي نزد رسول الله « ص » آمد و از آن حضرت خواست كه آياتي از قرآن را برايش بخواند تا حفظ كند و چون نابينا بود ، مكرر آن جناب را صدا مي زد و متوجه نبود كه ايشان با چند تن از بزرگان مشرك مكه مشغول گفتگو است و . . .
اين مطلب را يكي از علماي اهل تسنن در تفسير « الدر المنثور » از عايشه و انس و ابن عباس نقل كرده است .
ليكن ، آيات مورد بحث دلالت روشني بر اين كه شخص مورد عقاب ، رسول الله « ص » است ندارد در اين آيات شواهدي مبني بر اين كه منظور از فرد مذكور شخصي غير از رسول الله « ص » است ، وجود دارد . و آن اين كه اصولاً اخلاق رسول الله « ص » چنين نبوده ، و در طول حيات شريفش سابقه نداشته كه دل اغنيا را به دست آورد و از فقرا روي بگرداند . خداوند خود ايشان را صاحب خلقي عظيم شمرده و در سوره « نون » كه بر حسب روايات وارده درباره ترتيب نزول سوره هاي قرآن ، بعد از سوره « اقراء باسم ربك » نازل شده فرموده است « وانك لعلي خلق العظيم » ؛ و به درستي كه تو خلقي عظيم داري » .
{P - سوره نون ، آيه 5 . P}
چگونه ممكن است پس از آن چنين خلق نكوهيده اي را به او نسبت دهد كه توبه اغنياء متمايل هستي . كلمه « خلق » به معناي ملكه راسخ در دل است و كسي كه داراي چنين ملكه اي است عملي منافي با آن انجام نمي دهد . هر چند كافر باشند و براي به دست آوردن دل آنان از فقرا هر چند مؤمن و رشد يافته باشند - روي مي گرداني ؟ » .
زشتي عمل مذكور چيزي است كه عقل به زشت بودن ان حكم مي كند و هر عاقلي از آن متنفر است ، چه رسد به خاتم الانبياء « ص » .
در تفسير « مجمع البيان ، از امام صادق « عليه السلام » روايتي نقل شده كه حضرت فرمود : « اين آيات درباره مردي از بني اميه نازل شده است وي در حضور رسول الله « ص » نشسته بود . ابن ام مكتوم آمد و مرد اموي وقتي او را ديد چهره اش را درهم كشيد و او را كثيف پنداشته ، دامن خود را جمع كرد و چهره خود را عبوس نمود و رويش را از او برگردانيد . خداوند متعال نيز داستانش را در اين آيات بيان نموده ، عملش را توبيخ نمود . »
{P - تفسير الميزان ، ترجمه موسوي همداني ، ج 20 ، ص 330تا333 . P}